TYT Türkçe Deneme Sınavı 9

Hasan Ali Toptaş Bin Hüzünlü Haz’da derinlikli, nitelikli bir roman dünyasının kapısını aralar. Çağdaş roman sanatının imkânları yerli bir dünyanın penceresinden parlak bir arayış hikâyesine dönüşür. Tümüyle bir hikâye anlatıcılığı övgüsü olan kitap, büyük anlatılar karşısında eğilip onlara saygı gönderirken aynı zamanda yeni bir dil oluşturma iddiası da taşır. Roman; yüzleşme, arayış, iç ve dış yolculukla yoğun, şiirsel, masalsı, bir hikâye anlatıcılığı formunda kurgulanır. Geleneksel anlatılarla bağı sıkı olan eser, yazınımızın önemli köşe taşlarından biridir.

Aşağıdakilerden hangisi parçadaki altı çizili sözlerden biriyle ilişkilendirilemez?

Ünlü ressam Pablo Picasso bir konuşmasında şöyle demişti: “Küçük bir çocukken annem bana eğer asker olursan general olacaksın, rahip olursan papalığa yükseleceksin, demişti ama ben ressam oldum yani Picasso oldum.”

Ünlü ressam bu sözleriyle “sanat”ın hangi yönünü vurgulamak istemiştir?

Romanda Mondros Mütarekesi’nin şartlarının ağırlığı ve bu mütarekenin, insanlar üzerindeki etkileri işlenmiştir. Mütareke halkta büyük bir infiale neden olmuştu. Bunun İstanbul’da, Çanakkale’de, İzmir’de, İskenderun’da yansımaları görülür. Bunlar arasında en acısı Çanakkale’nin teslim edilmesidir.

Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?

Bugün artık müze olan Topkapı Sarayı’nda (I) tarihin sırlarını sezdirse de ele vermeyen mücevherlerin, silahların, mukaddes emanetlerin yanı sıra (II) padişahların en muhteşem giysileri de sergileniyor. Saray, ihtişamlı Türk kumaşları ve bunlardan yapılmış padişah kaftanlarıyla dünyanın en ünlü koleksiyonlarından (III) birine sahip. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında bu hazine, Sultan Abdülmecit’in  (IV) yaptırdığı vitrinlerin içinde sergilendi. 1964’de (V) ise bugünkü sergi salonuna taşındı.

Bu parçada numaralanmış sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

Günümüzde kişisel bilgilerin korunmasındaki etik sorunlar belki de en çok sağlık alanında göze çarpmaktadır. Bilgiye erişim, sağlık hizmeti sunumunda tedavi ve araştırma sürecinin doğru işlemesi için önemli bir gerekliliktir. Ancak bu süreçte ortaya çıkan mahremiyet ihlali olasılıkları sağlık personeli ve yöneticileri için hastaya ait bilgileri korumayı ahlaki bir görev hâline getirmektedir. Bir yandan hastaya ait tıbbi bilgilere erişimin hekim açısından mümkün olduğunca kolaylaştırılması gerekirken diğer yandan bilginin korunması için üst düzey tedbir alınması da gerekmektedir. Bu dengenin hasta ile hekim arasındaki ilişkide sağlanması gerektiği gibi aynı zamanda sağlık hizmeti verilen kuruluşça uygulanan bilgi güvenliği politikasında da gözetilmesi gerekir.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(I) Sürdürülebilir kalkınma, çevre değerlerinin ve doğal kaynakların savurganlığa yol açmayacak biçimde akılcı yöntemlerle planlanarak kullanılmasıdır. (II) Bugünkü ve gelecek kuşakların hak ve yararını göz önünde bulundurmayı esas alır. (III) Doğal kaynakların doğru kullanılması ilkesinden özveride bulunmaksızın ekonomik gelişmenin sağlanmasını da ifade eder. (IV) Sürdürülebilir bir kalkınma hamlesi, ancak doğal zenginliklere saygılı ve duyarlı bir çevre etiğine sahip olmakla mümkün olabilir. (V) Çevre etiği, ekolojik dengenin ve ekosistemin korunarak çevreye saygı gösterilmesini gerektiren davranış ve değerlerdir. (VI) Çevre ile ilişkilerimizi, ister bireysel ister yönetsel isterse hukuksal olsun her türlü ahlaki yaklaşımlarımızı ve değerlerimizi içine alan geniş bir kavramdır.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerden hangisiyle başlar?

Nörobilim (sinir bilim) sinir sisteminin araştırılmasına dayalı bir bilim dalıdır. Geleneksel olarak biyolojinin bir dalı olarak değerlendirilebilecek nörobilim, günümüzde hekimlik, biyoloji, kimya, matematik, mühendislik, fizik ve psikoloji bilimlerinin bir arada çalıştıkları bir disiplin kimliğini kazanmıştır. Nörobilimin önemli uygulama alanlarından biri hareket ve duyu işlevini kaybetmiş kişiler için tasarlanan nöroprotezlerdir. Geliştirilen son teknolojiler sayesinde hastaların beyinlerine veya sinirlere yerleştirilen implantlar yardımıyla nöronlarda oluşan hareket komutları algılanıyor. Bir robot kol hareket ettirilerek cisimlere erişmek, onları kavramak mümkün olabiliyor. Ayrıca sinir sistemine duyusal bilgi de verilebiliyor. Nöroprotez teknolojisinin hızla geliştiği günümüzde Boğaziçi Üniversitesinden bir grup bilim insanı ve Avrupa’dan araştırmacıların yer aldığı konsorsiyum bünyesinde, bu alanda yeni teknolojiler üzerine çalışmalar yapılıyor.

Bu parçada nörobilim ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Çocukluğumun İzmir’inin (I) en çekici yeri Alsancak’tı. Kuşkusuz o zamanlar bunun nedeni hakkında (II) en ufak bir fikrim yoktu. Bugünden baktığımda, Alsancak’ta bana çekici ve hatta biraz da gizemli gelen şeyin,(III) tarihî dokusu olduğunu anlıyorum. Ama bu sadece, inci taneleri gibi dizili konaklarının (IV) tarihî atmosferi ile ilgili bir şey değildi sanırım. Alsancak’ta eskiyle yeninin (V), yani cumbalı evlerle, o zamana kadar gördüğüm en büyük ve en modern apartmanların oluşturduğu tezatla da alakalıydı bu.

Bu parçada altı çizili sözcüklerin hangilerinde iyelik eki yoktur?

I. Arsene Lupin ve Sherlock Holmes’ün maceralarının Leblanc’ın kitabında görünmesi üzerine Conan Doyle, Leblanc’a dava açar ve karakterinin çalındığını söyler.

II. Günümüzde dünyanın birçok yerinde Arthur Conan Doyle’un yazdığı ünlü dedektif Sherlock Holmes serisi, başka metinlere konuk oluyor.

III. Ayrıca Holmes’ün daha Conan Doyle tarafından yazılmaktayken Fransa’da Maurice Leblanc’ın eserlerine konuk olduğunu ve bu konukluğun Arséne Lupin karakterini yarattığını da hatırlatalım.

IV. Türkçede de bunun meşhur bir örneği var: Peyami Safa’nın Server Bedi takma adıyla yazdığı ve 15 kitaplık bir seri olarak basılan “Sherlock Holmes’e Karşı Cingöz Recai”si.

V. Bunun üzerine Leblanc, Holmes ile ilgili bütün ayrıntıları saklı tutarak ismini Herlock Sholmes olarak değiştirir ve birkaç Arsene Lupin ve Sherlock Holmes macerası daha yazar.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

(I) Batı Toroslara, Beydağları’nın batısında kalan bölgelere gidiyoruz. (II) Burası, Toros sedirinin dünyada oluşturabildiği en büyük ormanlardan biri. (III) Başımızın üstünde her dem yeşil, iğne yapraklı dallardan örülü bir çatı var. (IV) Dallar çok sık olduğundan güneş ışığı aşağıya süzülemiyor bile. (V) Ormanın içine doğru kilometrelerce uzanıp giden toprak yolda, rehberimizin yönlendirmelerine harfiyen uyuyoruz.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi “özne ve yüklem”den oluşmaktadır?

I. Her toplumda genç olduğu hâlde yaşlı bir birey gibi davranan gençlere, yaşlı olduğu hâlde gençler gibi düşünen ve yaşayan yaşlılara rastlanır.

II. Ancak yaşlılıkta böyle bir yaşam sürmek için gençlikte sağlıklı beslenme, düzenli yaşama, iyi bir sosyal çevre edinme gibi alanlara yatırım yapmak gerekir.

Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

Konuşmayı severiz ama dinlemeyi o kadar değil. Ancak dinlemek, konuşmak kadar üzerinde durulması, belli kriterlerinin göz ardı edilmemesi gereken bir eylemdir. Karşımızdaki kişiyi dinlerken göz teması kurmak gerekir. Gözlerimizi dikip boş bakışlar atarak değil tabii ki. Konuşan kişiyle ilgilendiğimizi göstermek amacıyla belirli aralıklarla göz teması kurmamız yeterlidir. Kişinin kendisinin dinlendiğini bilmesi, onun konuşma kalitesini olumlu etkileyecektir. Bu yüzden konuşan kişinin, dinlendiğini anlayacağı ufak baş hareketleri yapılmalıdır.

Bu parçaya göre verimli dinleme için aşağıdakilerin hangisi yapılmalıdır?

Büyük sanat yapıtları kendi ülkelerinde sıkışıp kalmaz, kalplere ulaşır ve oradaki boşluğu doldurur. Bu yüzden kitaplar, bütün sınırları aşar ve insanlığa mal olurlar. Dünyanın tüm coğrafyalarında yayımlanan romanlar insanı, hayatı, yaşamın anlamını, arayışlarımızı, özlemlerimizi, sevinç ve acılarımızı anlatmayı amaç edinir. İnsanlara ayna olur bu eserler. Aynı zamanda insanları kendi iç dünyalarını görmeye teşvik ederek onların mutlu olmasını sağlar.

Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, büyük sanat yapıtlarının işlevleri arasında gösterilemez?

Bakacak Yaylası, (I) eğrelti otları ile kaplı büyük bir yayla. Dik bir patikadan Bakacak Tepesi’ne çıkılırsa tüm yorgunlukları unutturacak uçsuz bucaksız bir manzara ile karşılaşılır: (II) Kuzeyde Adapazarı, batıda Geyve, güneyde Taraklı ve doğuda Göynük’e uzanan tepeler görülür... (III) Taraklı’dan 29 kilometre uzaklıktaki Göynük’e girer girmez özel bir yere geldiğinizi hemen anlarsınız; (IV) burası, çevresindeki birbirinden güzel set gölleri, hayli iyi korunmuş geleneksel Türk ahşap evleri ve Osmanlı Dönemi’ne (V) ait mimari eserleriyle görülesi bir kasabadır.

Bu parçada numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?

Damla damla eridim Hüzne (I) biriktim (II) Karardı aydınlık (III) sözler Aydınlık yüzler Yığılıyor Öfke kin kaygı Ne gelecek günler bir müjde saklıyor (IV) Ne bir ilerleme (V) hâlindeyiz

Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerin hangisinde bir ses olayı yoktur?

Günümüzde de tarihteki ismiyle (I) anılan Harran, Şanlıurfa’nın 44 kilometre güneyinde, kendine özgü kubbe evlerden oluşan sivil mimarisi ile de ilgi çeken şirin (II) bir ilçe. GAP bölgesinde yer alan ilçe, artık sonsuz (III) bir sessizliğe bürünmüş pek çok önemli tarihî kentin aksine günümüzde de hayatla iç içe. Tahıl ekimine elverişli Harran Ovası’nda tarihin derinliklerine inen yüzlerce höyükten en (IV) önemlisi olan Harran Höyüğü’nde Kültür Bakanlığı adına gerçekleştirilen kazı, restorasyon ve yüzey çalışmaları sonucunda Harran ve yakın çevresinin tarihinin MÖ 5000’den başladığı anlaşılmıştır (V).

Bu parçadaki altı çizili sözcüklerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

Şimdilerde, yıllar önce Manguel’e sorduğum bir soruyu ve aldığım cevabı hatırlıyorum. Ona “Okur Manguel, yazar Manguel’i nasıl buluyor? diye sormuştum. Aldığım cevap da “Okur Manguel, onu etkilememek için yazar Manguel’le ilgilenmiyor.” olmuştu.

Bu parçada altı çizili sözle, Manguel’le ilgili olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(I) Kapalıçarşı’yı, hem İstanbulluların hem de yerli-yabancı turistlerin gözdesi olan bu şaşırtıcı boyutlardaki mekânı, anlatmaya kelimeler yetersiz kalıyor. (II) Üzeri kubbeli binalar ve kiremitle örülü tonozlu caddeler, şimdiki bütünlüğüne ancak 250 yılda erişebildi. (III) Öyküsü Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya’ya gelir sağlaması için kurdurduğu iki taş bedestenle başlayan Kapalıçarşı, zamanla bu iki taş binanın çevresine sergi ve tezgâhların toplanmasıyla bir ticaret merkezine dönüştü. (IV) Bu pazarların üzeri kiremitli tonozlu çatılarla örtülünce şimdiki yollar ve galeriler ortaya çıktı. (V) Bitiminden sonraki üç yüz yılda ise çarşı ve esnafının en büyük kâbusu yangın ve depremler oldu.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

Boğaz’ı turlarken teknenin en çok sevdiğim yeridir geminin bayrağının dikili olduğu yer. Gölgesi sularda dalgalanır ( ) Pervaneden yankılanan köpük seslerine martılar gelir ( ) birden sulara dalıp, istavriti yakalayıp, yay çizerek bulutlara karışır. Gemi yavaş yavaş Tanpınar’ın özlediği kıyıları dolaşır ( ) Kız Kulesi, Üsküdar, Beykoz, Beşiktaş ( ) Kentin güzelliklerinin saklı olduğu yerlerdir buralar. Evet ( ) her eski kent gibi İstanbul da gizemler barındırır; bu gizemin anahtarı ise bu semtlerdeki tarihî yapılarda gizlidir.

Yukarıda parantezlerle belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

I. Günümüzde yaşam kalitesini artırarak yaşamak, uzun yaşamak kadar önemli bir konu hâline gelmiştir.

II. Sağlıklı yaşlanmayı ve yaşa bağlı oluşabilecek sağlık risklerini çeşitli yöntemlerle en aza indirmeyi sağlayacak unsurlar, doğru beslenme ve fiziksel aktivitedir.

Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Toplumumuzun insan malzemesini değerlendirirken kullandığımız ölçütler içinde belki de az dikkate aldığımız alan, “psikoloji” oluyor. Konu “insan” olduğu hâlde, “psikoloji”- den uzak durmayı seçen bu “paradoksal” tutumun çeşitli nedenleri var kuşkusuz. Psikolojinin kendimiz için tehlike olarak gördüğümüz bazı olguları ortaya çıkarma olasılığından ürküyor, kendi imgemiz ve genel olarak dünyayı algılama sistemimiz hakkında kurduğumuz “konforu” bozabileceğini seziyoruz. Sonra, bir akıl yürütme biçimi olarak psikolojik çözümlemelere çoğu kez inanmıyor; diyelim ki ciddiye almıyor, “bilimsel” bulmuyor, onların “görünüşteki” her yana çekiştirilebilirlikleri karşısında güvensizlik duyuyoruz. Klinik düzeydeki delilikler ve ağır patolojik durumlar söz konusu olmadığı sürece, onu, kendimizden uzakta, bütünüyle hayatımızın dışında bir yerde tutmaya; bizimle hiç ilgisi olmayan bir şeymiş gibi davranmaya çalışıyoruz.

Bu parçanın bütününde aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

23 - 25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

(I) Tolstoy’un eserlerinin, Puşkin’in başlattığı klasik Rus gerçekçiliği ekolünden beslendiği şüphe götürmez. (II) Öte yandan her tür bilgiye kendi toprağının rengini veren bu dev sanatçı, Rus edebiyatının yanında yabancı dildeki birçok eseri de iştahla okumuştur. (III) Sanatının zengin dokusunun ilmekleri açıldığında bu durum açıkça görülebilir. (IV) Öte yandan onun sanatçı tabiatı öylesine orijinaldir ki başka kaynaklardan aldığı her şeyi bütünüyle bünyesine katıp özümsemiştir. (V) Devraldığı gerçekçi geleneği pratikte o kadar muazzam şekilde genişletip zenginleştirmiştir ki neticede ortaya çıkan eserler, taklitçilerin kabusu hâline gelmiştir. Çünkü ----.

Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

23 - 25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız

(I) Tolstoy’un eserlerinin, Puşkin’in başlattığı klasik Rus gerçekçiliği ekolünden beslendiği şüphe götürmez. (II) Öte yandan her tür bilgiye kendi toprağının rengini veren bu dev sanatçı, Rus edebiyatının yanında yabancı dildeki birçok eseri de iştahla okumuştur. (III) Sanatının zengin dokusunun ilmekleri açıldığında bu durum açıkça görülebilir. (IV) Öte yandan onun sanatçı tabiatı öylesine orijinaldir ki başka kaynaklardan aldığı her şeyi bütünüyle bünyesine katıp özümsemiştir. (V) Devraldığı gerçekçi geleneği pratikte o kadar muazzam şekilde genişletip zenginleştirmiştir ki neticede ortaya çıkan eserler, taklitçilerin kabusu hâline gelmiştir. Çünkü ----.

Bu parçada Tolstoy’la ilgili olarak aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?

23 - 25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

(I) Tolstoy’un eserlerinin, Puşkin’in başlattığı klasik Rus gerçekçiliği ekolünden beslendiği şüphe götürmez. (II) Öte yandan her tür bilgiye kendi toprağının rengini veren bu dev sanatçı, Rus edebiyatının yanında yabancı dildeki birçok eseri de iştahla okumuştur. (III) Sanatının zengin dokusunun ilmekleri açıldığında bu durum açıkça görülebilir. (IV) Öte yandan onun sanatçı tabiatı öylesine orijinaldir ki başka kaynaklardan aldığı her şeyi bütünüyle bünyesine katıp özümsemiştir. (V) Devraldığı gerçekçi geleneği pratikte o kadar muazzam şekilde genişletip zenginleştirmiştir ki neticede ortaya çıkan eserler, taklitçilerin kabusu hâline gelmiştir. Çünkü ----.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

Günün ilk ışıklarıyla, göl kıyısından başlayan ladin ormanı içindeki patikadan ormanın derinliklerine giriyoruz; gür bitki örtüsünün şemsiye gibi örttüğü bu yollar, tehlikeli uçurumların etrafından geçiyor.

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?

(I) Kâğıdın icadından önceki zamanlarda insanoğlu, meramını taşa ve pişmiş tabletlere madeni çubuklarla yazarak anlatırdı. (II) Kâğıdın icadı ile yazı yazmada kullanılan ve sonraları kalem diye adlandırılan gerecin pek çok şekli ortaya çıktı. (III) Ancak madenden yapılan ilk kalem asla terk edilmedi ve geliştirilerek çeşitli alanlarda kullanıldı. (IV) Böylece kalem, kullanılan malzemeye uygun biçimde üretildi. (V) Örneğin düz ve sert zeminler işlenecekse çelik kalemler tasarlandı.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangilerinin yüklemi edilgen çatılı değildir?

(I) Günümüzde yeryüzünde yaşayan canlıların büyük bir kısmının soyu tehlike altında. (II) Canlıların soyları, bozulan ve daralan yaşam alanları gibi nedenler başta olmak üzere, insan etkileri sonucu yok olma tehdidiyle karşı karşıya. (III) Geçmişten günümüze doğru hayvan türlerine bakıldığında, büyük olanların değişen çevre koşullarından ve insan etkilerinden daha fazla etkilendiği, çoğunun soyunun tükendiği ve kalanların da koruma altında yaşamlarını devam ettirmeye çalıştığı görülür. (IV) Vahşi hayvan türlerinin korunması için hayvanların yaşadığı bölgenin ve çevrenin korumaya alınması, doğal yaşamı koruma parklarının oluşturulması ve mümkün olduğu kadar embriyonun dondurulup saklanması gerekiyor. (V) Bununla birlikte küçük olanların, örneğin böcek türlerinin sayısı çok fazla artmıştır hatta içinde bulunduğumuz zamana “böceklerin çağı” da deniyor.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

Türkiye doğası barındırdığı mantar çeşitliliğiyle dikkat çekiyor. Özellikle şapkalı mantarlar olarak da bilinen makro mantarlar bilim insanlarıyla birlikte halkın da ilgi alanında. Şapkalı mantar türlerinin bazılarının yenilebilir olması ilginin temel nedeni. Ülkemizde yenilebilir mantarların yanında çok zehirli mantar türü de var. Üstelik bunlar aynı yaşam alanını paylaşıyor. Bu durum sıklıkla ölümcül olabilen mantar zehirlenmelerini beraberinde getiriyor. Bunun en büyük nedeni mantarların zehirli ve zehirsiz olanlarını ayırt etmenin pratik bir yolunun olmaması. Zehirli ve zehirsiz mantar türleri şekil, renk, koku gibi özelliklere göre ayırt edilemiyor. Mantar zehirlenmesinden korunmanın en etkili yolu, doğadan toplanan ve iyi bilinmeyen mantarları yememek. I. İnsan sağlığı için risk taşıyanları tespit etmenin imkânsız olduğu II. Çeşitleriyle ilgili kapsamlı bir araştırmanın yapılmadığı III. Yenilebilir mantarlarla zehirli mantarların aynı coğrafyada yaşadığı

Bu parçadan ülkemizdeki mantarlarla ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri çıkarılamaz?

Deri ürünleri sanayisinin temel ham maddesi olan ham deri, kırmızı et üretimi faaliyeti sonucunda ortaya çıkan bir yan üründür. Belli bir dönemde ham deri arzı, fiyattan ve talepten bağımsız olarak belirlenir. Ham deri talebinde bir değişme olsa bile bu değişime bağlı olarak ham deri üretim miktarı değişmez ama fiyat değişebilir. Çünkü hayvanlar derisi için değil, (kürk hayvanları ve bazı nadir hayvanların ham derileri hariç) et üretimi için kesilmektedir. Hâlbuki pek çok sektörde ham madde arzı talepteki değişmelere hemen veya zaman farkı ile uyum gösterebilmektedir. Ayrıca ham derilerin biyolojik, fiziksel özellikleri birbirinden farklılık göstermektedir. Hatta aynı cins hayvanlardan elde edilen ham derilerde bile farklılıklar görülebilmektedir. Cinsi, kalınlık, lif yapısı gibi ham derilerin farklı özellikleri deri işlemede kullanılacak tekniği belirlemektedir.

Bu parçadan “deri sanayisinin ham maddesi” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Sinemanın doğuşunu incelediğimizde Fransa’nın bu konuda öncülük yaptığını görürüz. (I) ABD’de ve başka ülkelerde sinema üzerine araştırmalar devam ederken Fransa’da Louis ve Auguste Lumiere kardeşler büyük bir aşama kaydederler. (II) XIX. yüzyılın ikinci yarısı boyunca yoğunlaşan bilimsel çalışmaların birikimini iyi kullanan Lumiere Kardeşler, “sinematograf” adını verdikleri ilk sinema makinesini tamamlayarak 13 Şubat 1895’te patentini alır. (III) Bugünkü sinema makinelerinin ilk örneği sayılan Lumiere Kardeşler’in sinematografında, filmler makinenin merceğine dayalı bir izleme aygıtından değil, duvara gerilmiş beyaz bir perdede izleniyordu. (IV) Objektifin önünden geçen bir görüntü, yerini kendini izleyen diğer görüntüye bırakırken “obtüratör” adındaki bir örtücü, ışınların araya girmesini engelliyordu. (V)

Bu parçada düşüncenin akışına göre “Bu makinenin en önemli özelliği, üzerine fotoğrafın çekildiği filmin, objektifin arkasından sürekli olarak geçmesiydi.” cümlesinin numaralanmış yerlerden hangisine getirilmesi gerekir?

Zekâ, insanların ya da hayvanların doğal ve sosyal çevrelerinde karşılaştıkları sorunları çözme başarısı olarak tanımlansa da ölçülmesi zor bir kavram. İnsanların problem çözmedeki başarısını ölçerek bireyler arasındaki zekâ farkı (en azından problem çözme başarıları) ölçülebiliyor. Ancak bir insanın zekâsı ile farklı beyin yapısına ve büyüklüğüne sahip bir canlının zekâsını karşılaştırmak kolay değil. Örneğin, bir arı yalnızca birkaç miligramlık (gramın binde biri) beyniyle bizim yapamadığımız birçok karmaşık işi yapabilir. Uçabilir, karmaşık coğrafyalarda yolunu bulabilir, koloninin diğer bireyleriyle sosyal iletişimini yönetebilir ve yaşamını sürdürebilmek için tüm gereksinimlerini karşılayabilir. Yani küçücük beyninden olabilecek en etkin şekilde yararlandığı söylenebilir.

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

(I) Hayatımıza girer girmez kabul gören ve hızla yaygınlaşan kasetçalarlar aslında daha önce de vardı. (II) Büyük, hantal ve ağır olan bu aletler, genellikle müzik dinlemek için değil, ses almak için kullanılıyordu. (III) Bu kasetçalarların simit büyüklüğündeki iki makarası yerlerine konur, bantlar bir yığın yerden geçirildikten sonra çalışırdı. (IV) Aile fertlerinin seslerinin de kaydedilebildiği makaralı kasetçalarlar bir tür hatıra defteriydi. (V) Pille de çalışan kasetçalarlar kolay taşınıyor ama pilin bitmesine yakın berrak sesler yerini cızırtılı, ağır, rahatsız edici seslere bırakıyordu.

“Kasetçalar”ların ele alındığı bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Muhabir: (I) ---- Çağdaş sanat küratörü: — Lise yıllarımda, diyebilirim. O yıllardan beri Türkiye ve dünya sanatını hep heyecanla takip ettim, gözlemledim. Çalıştığım galerilerde daha çok Türk sanatçılarla tanışma fırsatım olurken Elgiz Müzesi’ndeki görevimde ise dünyaca önemli küratörler, sanatçılar, yazarlarla, galeri ve müze direktörleri ile tanışma imkânım oldu. 2009 senesinden beri düzenli olarak Basel İsviçre’de Art Basel, Londra’da Frieze, Venedik Bienali, birçok uluslararası fuar ve bienali ziyaret ediyorum. Uluslararası sanat aktörleri ile her zaman bağlantımı devam ettiriyorum. Muhabir : (II) ---- Çağdaş sanat küratörü: — Özellikle eksikliğini gördüğüm alanlarda eğitim vermek, bendekileri çevreme aktarmak, çocuklara sanatı bir yaşam biçimi olarak tanıtmak amacıyla yola çıktım. Öğrencilere çeşitli konularda eğitim ve danışmanlık vererek destek olmak, yetişkinlere sanatı ve müziği daha iyi tanıtmak, sanatçıları ve sanatı daha iyi bir şekilde anlatmak ve nesiller arası yaşanan kültür erozyonuna bir son vermek, nesiller arası bir açık diyalog kurmak amacı ile başlattım. Bu yüzden ismi “Açık Diyalog İstanbul”.

Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

Berlin’e kış (I) (tür adı) ortasında ayak basıldığında gerçekten ilk hissedilen, insanın âdeta beynine işleyen bu (II) (işaret zamiri) keskin soğuk oluyor. Gökyüzü kalın, gri bir (III) (belgisiz sıfat) battaniyeyle kaplı. İnsanlar sokaklarda oyalanmadan, hızlıca (IV) (durum zarfı) yürüyor. Meydanlar, parklar boş; ağaçlar yapraksız. Kentin kuzeyi daha (V) (zaman zarfı) soğuk ve sevimsiz. Berlin bu soğuk kış günlerinde içini kimseye (VI) (belgisiz zamir) açmıyor.

Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangilerinin türü ayraç içinde yanlış verilmiştir?

Günümüz modern toplumunda erişkinlerin ergenliğe gerilediği ve ergenlerin de erişkin olmaya niyetlenmedikleri açıkça gözlemlenebilen bir gerçek artık. “Baba” kavramının yok oluşuna tanık oluyoruz. Bütün simgesel biçimleriyle baba ve otoritesi kayıplara karışıyor. Yarım erişkinlik ise ödüllendiriliyor. Böylece bütün eski öğretilerde yerleşik olan dürtüleri kontrol etme, bastırma ve disiplin gibi dizginler serbest bırakılıyor. Günümüzün insanı geçmişin kısıtlama ve dizginlerinden kurtuldukça kendisini daha özgür hissediyor. Anne babalar çocukluğa geriliyor ve yalnız bırakılmış çocuklardan da bir an önce büyümeleri isteniyor. Çocuklar bunu elbette başaramıyor, yetişkinlik ve çocukluk arasında bir durakta kalakalıyor.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

37 - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

I. Bilgi üretme süreci deney, gözlem veya akıl yürütmeyle tekrarlanabilir olmalıdır. Yani sizin, bilimsel bilgi diye havuza koyduğunuz bilgiyi, aynı yöntemlerle başkaları da üretebilmelidir. Aynı deney ve gözlemi tekrarladığında aynı sonuçların (veri, data) çıktığını görebilmelidir. Örneğin, siz bir embriyonun gelişimini gözlemleyip birtakım sonuçlara ulaştıysanız aynı deneyi aynı koşullarda başkaları da yapıp aynı sonuçlara ulaşmalıdır.

II. Başkalarının deneylerinde verilerinizin yanlışlığı ortaya çıkarsa ürettiğiniz bilgi, havuzda barınamaz. O tür bilgiler kendiliğinden dışarı atılmış olur. Bilimsel bilgiyi güçlü kılan nokta da budur. Yanlışlığı gösterilen bilgiye kimse itibar etmez, kimse onu kullanmaz, bilgi kendiliğinden değerini yitirmiş olur.

Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

37 - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

I. Bilgi üretme süreci deney, gözlem veya akıl yürütmeyle tekrarlanabilir olmalıdır. Yani sizin, bilimsel bilgi diye havuza koyduğunuz bilgiyi, aynı yöntemlerle başkaları da üretebilmelidir. Aynı deney ve gözlemi tekrarladığında aynı sonuçların (veri, data) çıktığını görebilmelidir. Örneğin, siz bir embriyonun gelişimini gözlemleyip birtakım sonuçlara ulaştıysanız aynı deneyi aynı koşullarda başkaları da yapıp aynı sonuçlara ulaşmalıdır.

II. Başkalarının deneylerinde verilerinizin yanlışlığı ortaya çıkarsa ürettiğiniz bilgi, havuzda barınamaz. O tür bilgiler kendiliğinden dışarı atılmış olur. Bilimsel bilgiyi güçlü kılan nokta da budur. Yanlışlığı gösterilen bilgiye kimse itibar etmez, kimse onu kullanmaz, bilgi kendiliğinden değerini yitirmiş olur.

Aşağıdakilerden hangisi I. parçada anlatılanlarla anlamca aynı doğrultudadır?

39 - 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

İnsanların yerine çevremizdeki fiziksel ortam (sıcaklık, basınç, uzaklık vb.) değişikliklerini algılayan cihazlara “sensör” denir. Bir diğer adı da algılayıcılar yani duyargalardır. Fiziksel ortamla elektrikli ve elektronik cihazları birbirine bağlayan bir köprü görevi görürler. İlk olarak 1987 yılında “Steinel” tarafından kullanılan sensörün üretilme amacı aydınlatmaydı. Şu an ise sensörler bize enerji harcatmamak için birçok problemin üstesinden çabucak geliyor. Alışveriş merkezlerinin, kafelerin, hastanelerin, otellerin, havalimanlarının vazgeçilmezi olan otomatik kapılar da sensörlerin sağladığı bilgiye dayanarak işlerini görüyor. Engelli yayaları da hesaba kattığımızda otomatik kapıların önemini daha kolay kavrarız. En az kolay geçiş kadar önemli bir konu daha var: hijyen. Kapıyı açmak için hijyenik olmayan kapı kollarına dokunmanıza gerek kalmıyor. Dolayısıyla otomatik kapıların sağlık sektörüne de dolaylı yoldan katkısı büyük. Bir diğer katkısı ise içerideki sıcak veya soğuk havanın içeride tutulması. Böylelikle ısıtma ve soğutma masrafları kontrol dışı etkenlerden korunmuş oluyor

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

39 - 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

İnsanların yerine çevremizdeki fiziksel ortam (sıcaklık, basınç, uzaklık vb.) değişikliklerini algılayan cihazlara “sensör” denir. Bir diğer adı da algılayıcılar yani duyargalardır. Fiziksel ortamla elektrikli ve elektronik cihazları birbirine bağlayan bir köprü görevi görürler. İlk olarak 1987 yılında “Steinel” tarafından kullanılan sensörün üretilme amacı aydınlatmaydı. Şu an ise sensörler bize enerji harcatmamak için birçok problemin üstesinden çabucak geliyor. Alışveriş merkezlerinin, kafelerin, hastanelerin, otellerin, havalimanlarının vazgeçilmezi olan otomatik kapılar da sensörlerin sağladığı bilgiye dayanarak işlerini görüyor. Engelli yayaları da hesaba kattığımızda otomatik kapıların önemini daha kolay kavrarız. En az kolay geçiş kadar önemli bir konu daha var: hijyen. Kapıyı açmak için hijyenik olmayan kapı kollarına dokunmanıza gerek kalmıyor. Dolayısıyla otomatik kapıların sağlık sektörüne de dolaylı yoldan katkısı büyük. Bir diğer katkısı ise içerideki sıcak veya soğuk havanın içeride tutulması. Böylelikle ısıtma ve soğutma masrafları kontrol dışı etkenlerden korunmuş oluyor.

Bu parçadan sensörler ile ilgili olarak

I. İşlevsel özellikleri nedir?

II. Üretim maliyetleri nelerdir?

III. Nerelerde kullanılmaktadır?

IV. Ne zaman kullanılmaya başlanmıştır?

V. Kurulum ve işletme aşamaları nedir?

sorularından hangilerine cevap alınamaz?